Kolebka antycznego wina odkrywana na nowo
Kreta, największa i najbardziej różnorodna grecka wyspa. Już w czasach starożytnych Minojczyków wino odgrywało kluczową rolę w kulturze wyspy, a archeolodzy odkryli ślady winiarni sprzed ponad 4 tysięcy lat. Pomimo tego bogatego dziedzictwa, przez długi czas kreteńskie wina pozostawały w cieniu innych greckich regionów. Dziś jednak wyspa przeżywa swoisty renesans, przyciągając zarówno miłośników tradycyjnych smaków, jak i tych poszukujących nowych, nieoczywistych doznań.
Specyficzny klimat Krety, łączący gorące słońce z chłodnymi wiatrami od Morza Śródziemnego oraz zróżnicowana topografia – od płaskich wybrzeży po górzyste wnętrze wyspy – tworzą doskonałe warunki do uprawy winorośli. Kreteńscy winiarze umiejętnie korzystają z tych naturalnych atutów, produkując wina o niezwykłej świeżości, mineralności i głębi smaku. W ostatnich latach wyraźnie widać także wzrost zainteresowania autochtonicznymi odmianami winorośli, które przyciągają uwagę swoją autentycznością i unikalnym profilem aromatycznym.
Historia, autochtoniczne odmiany i wyjątkowe regiony winiarskie
Historia winiarstwa na Krecie to opowieść, która zaczyna się tysiące lat temu, w czasach starożytnych Minojczyków. To oni, w erze świetności pałacu w Knossos, zapoczątkowali tradycję produkcji wina na wyspie. Kreteńskie wina były eksportowane do innych części Morza Śródziemnego. Po okresie panowania Wenecjan i Osmanów, kiedy lokalne tradycje winiarskie zostały częściowo zepchnięte na margines, XX wiek przyniósł powrót do korzeni i stopniowe odbudowywanie renomy win kreteńskich.
Kreta ma kilka znaczących regionów winiarskich, z których każdy oferuje wina o unikalnym charakterze. Najważniejsze z nich to Peza, Archanes, Dafnes i Sitia. Regiony te różnią się klimatem, glebą oraz wysokością nad poziomem morza, co znajduje odzwierciedlenie w różnorodności stylów win. Na przykład w Peza dominują uprawy Vilany, najpopularniejszej białej odmiany Krety, podczas gdy w Archanes i Dafnes kluczową rolę odgrywają czerwone szczepy, takie jak Kotsifali i Mandilari.
Szczepy autochtoniczne są prawdziwym skarbem Krety, a winiarze coraz częściej stawiają na odmiany typowe dla wyspy, takie jak Vidiano, Liatiko, Kotsifali, czy wspomniana Vilana. Vidiano, uważane za przyszłość kreteńskich białych win, wyróżnia się intensywną aromatycznością i złożonością, często porównywaną do bardziej znanych światowych szczepów. Liatiko to z kolei odmiana o wyraźnym profilu owocowym, która świetnie oddaje słoneczny charakter wyspy.
Wśród białych odmian winorośli na Krecie warto także wspomnieć o Assyrtiko, szczepie, który choć pochodzi z wyspy Santorini, świetnie zadomowił się na Krecie. Assyrtiko, znane ze swojej niezwykłej mineralności i wysokiej kwasowości, nawet w ciepłym klimacie zachowuje świeżość i elegancję.
Rzut kamieniem od Chanii
Jeśli przebywasz w Chanii lub jednym z popularnych resortów all inclusive na zachodniej Krecie, warto wybrać się do Karavitakis Winery, która znajduje się zaledwie kilkanaście kilometrów od tych miejsc. Wizyta w tej rodzinnej, acz wielkiej winnicy to nie tylko okazja do poznania tajników produkcji wina, ale przede wszystkim do degustacji wyjątkowych etykiet. Wśród nich szczególnie wyróżnia się białe Assyrtiko – wino o świeżości i wyraźnej mineralności, które doskonale oddaje charakter kreteńskiego terroir. Z kolei czerwony blend Kotsifali i Mavrotragano to harmonijne połączenie lokalnej tradycji i nowoczesności: soczyste, zbalansowane wino o intensywnych nutach owocowych, przyprawowych i lekko ziemistym finiszu. Jeśli lubisz Pinot Noir to na pewno Ci zasmakuje!
Kreta to wciąż odkrywana perła winiarska, która zasługuje na większą uwagę w świecie wina. Rosnące zainteresowanie zarówno lokalnymi, jak i międzynarodowymi konsumentami pokazuje, że wyspa ma wiele do zaoferowania, łącząc tradycję z nowoczesnym podejściem do produkcji. Odkrywanie kreteńskich win to podróż przez historię i różnorodność smaków, które zachwycają autentycznością i unikalnym charakterem. To idealne miejsce dla każdego, kto szuka wina wyrażającego miejsce, czas i kulturę w najczystszej postaci.